Η ιστορία των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης συγκροτεί μια από τις
περισσότερο άγνωστες σελίδες της νεότερης ιστορίας μας. Η εντυπωσιακή
πολιτιστική αλλά και πολιτική δημιουργία του Μεσοπολέμου για δεκαετίες
έμεινε άγνωστη. Μεγαλειώδες ήταν και το κομμουνιστικό κίνημα των Ποντίων
και των Μαριουπολιτών που αναπτύχθηκε τότε και οδήγησε στην πολιτιστική
αναγέννηση των ελληνικών παροικιών.
Η σοβιετική ελληνική εκπαίδευση αναπτύχθηκε, ελληνικά τυπογραφεία δημιουργήθηκαν, πολλές ελληνικές εφημερίδες εκδίδονται, νέες ελληνικές σοβιετικές θεατρικές σκηνές άρχισαν να λειτουργούν και να πειραματίζονται πάνω στις νέες κατευθύνσεις. Πρωτοποριακές ιδέες διατυπώνονται και μεγάλες μεταρρυθμίσεις πραγματοποιούνται. Στο χώρο του γλωσσικού ζητήματος θα συναντηθούν οι νέες απόψεις της σοβιετικής γλωσσολογίας με τις πλέον ριζοσπαστικές απόψεις των δημοτικιστών.
Η αίσθηση δικαίου και ισότητας θα οδηγήσει στο κίνημα για την ανακήρυξη της ποντιακής διαλέκτου ως της επίσημης ελληνικής σοβιετικής γλώσσας, με κορυφαίο εκφραστή την ομάδα διανοουμένων που θα συγκροτηθεί γύρω από τον εκδοτικό οίκο «Κομμουνιστής» και την ομώνυμη εφημερίδα. Αποκορύφωμα αυτής της δημιουργικής παρουσίας ήταν η δημιουργία των τεσσάρων αυτόνομων σοβιετικών ελληνικών περιοχών.
Όμως η ελληνική πολιτιστική και πολιτική αναγέννηση θα λάβει τέλος το 1937, όταν ο σταλινισμός θα στραφεί εναντίον των μικρών εθνικών μειονοτήτων ως δυνάμει υπόπτων. Ο σταλινισμός χαρακτήρισε ως «αντιδραστικά» ολόκληρα έθνη, παραβιάζοντας βάναυσα τη μαρξιστική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία οι τάξεις και όχι τα έθνη αποτελούν την κινητήρια δύναμη της ιστορίας.
Με τις ρατσιστικές διώξεις του 1937-38 θα εξοντωθεί η ελληνική κομμουνιστική ηγεσία με πλαστές κατηγορίες. Θα κλείσουν τα ελληνικά σχολεία, τα θέατρα, τα τυπογραφεία, οι εφημερίδες. Μεταξύ των θυμάτων θα είναι και τα μέλη του ΚΚΕ που είχαν διαφύγει από την Ελλάδα μετά την καθιέρωση του Ιδιώνυμου και την όξυνση των αντικομμουνιστικών διωγμών. Στα δολοφονημένα από τους σταλινικούς μέλη του ΚΚΕ συμπεριλαμβάνεται ο (Πόντιος) γραμματέας του ΚΚΕ Ανδρόνικος Χαϊτάς και ο γραμματέας της ΟΚΝΕ Γιώργης Κολοζώφ, οι οποίοι εκτελέσθηκαν στις εκκαθαρίσεις του 1937-38.
Ο «Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος»
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, τον οποίο οι σοβιετικοί ονόμασαν «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», επηρέασε άμεσα τη ζωή της ελληνικής εθνότητας. Οι Έλληνες που είχαν σοβιετική υπηκοότητα επιστρατεύτηκαν και στάλθηκαν στην πρώτη γραμμή. Από τη Γεωργία μόνο πολέμησαν στα διάφορα μέτωπα 13.000 Έλληνες στρατιώτες. Χιλιάδες έπεσαν στα πεδία των μαχών. Όσοι διατηρούσαν την ελληνική υπηκοότητα, καθώς και οι σοβιετικοί υπήκοοι, οι οποίοι δεν επιστρατεύτηκαν λόγω μεγάλης ηλικίας, εντάχτηκαν σε τάγματα εργασίας και δραστηριοποιήθηκαν στα μετόπισθεν. Πολλοί πέθαναν από τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν σ’ αυτά. Ο ελληνικός πληθυσμός βρισκόταν κυριολεκτικά στο έλεος της εξουσίας.
Η προέλαση των Γερμανών και οι σκληρές μάχες, κυρίως στην κοιλάδα του Κουμπάν, κατέστρεψαν πολλά ελληνικά χωριά. Tην κατάσταση αποδίδει η παρακάτω περιγραφή που αναφέρεται στο χωριό Μερτσάν, στον αγώνα για την απελευθέρωση του οποίου συμμετέχουν και οι κάτοικοί του: «Μπροστά στα μάτια των στρατιωτών απελευθερωτών εμφανίστηκε η εικόνα της καταστροφής και της ερήμωσης. Το χωριό ήταν σε ερείπια. Τα χωράφια ήταν σκαμμένα με χαρακώματα. Δίπλα γίνονταν ακόμα μάχες για το χωριό Κριμσκ...». Πολλές φορές οι Γερμανοί συμπληρώνουν τους σταλινικούς στις εκκαθαρίσεις κατά του πληθυσμού. Δεν είναι λίγες οι οικογένειες που είχαν θύματα και κατά τη διάρκεια των σταλινικών διώξεων και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Οι Έλληνες, που υπέστησαν λίγα χρόνια πριν τις φοβερές σταλινικές εκκαθαρίσεις, δεν συντάχτηκαν με τους Γερμανούς. Αντίθετα, πολλοί έγιναν παρτιζάνοι. Το ίδιο έγινε και στην Κριμαία. Εδώ η παραδοσιακή σύγκρουση των Ελλήνων με τους Τάταρους οδήγησε τους Έλληνες στα παρτιζάνικα σώματα, εφόσον μεγάλο μέρος των Τατάρων συνεργάστηκε με τους Γερμανούς. Η νότια διοίκηση των παρτιζάνων της Κριμαίας υπό την ηγεσία του Έλληνα Μ. Α. Μακεντότση, απαρτίστηκε από Έλληνες. Η συμμετοχή των Ελλήνων στην αντίσταση κατά των Ναζί είναι ακόμα ζωντανή στη μνήμη τους. Θυμούνται μέχρι σήμερα ότι στους Έλληνες της Κριμαίας δεν βρέθηκαν συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών. Αντίθετα, κάθε δεύτερη ελληνική οικογένεια είχε έναν αντάρτη. Ο συγγραφέας Α. Πριστάβκιν αναφέρει ότι μεταξύ των Ελλήνων δεν υπήρξαν προδότες αλλά μόνο ήρωες.
Ο ελληνικός πληθυσμός συμμετείχε με κάθε τρόπο στον πόλεμο. Οργάνωσε εράνους και συγκέντρωσε μεγάλα ποσά, τα οποία διατέθηκαν για το σοβιετικό στρατό. Ένας διευθυντής κολχόζ στην Τσάλκα συγκέντρωσε ποσό ικανό για την κατασκευή μιας φάλαγγας από τανκς. Μόνο από την Τσάλκα, όπου οι Έλληνες ανέρχονταν στο 62% του πληθυσμού, τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από εράνους και κατατέθηκαν στο Ταμείο της Άμυνας της Πατρίδας, ανέρχονταν σε περισσότερα από δύο εκατομμύρια ρούβλια, περίπου εξακόσιες χιλιάδες ασημένια και χρυσά ρούβλια. Επιπλέον, κατέβαλαν για την κατασκευή ίλης τανκς, που πήρε το όνομα «Κολχόζνικοι Γεωργίας», 3.283.000 ρούβλια και για την κατασκευή του σμήνους αεροπλάνων που πήρε το όνομα «Σοβιετική Γεωργία» 1.616.380 ρούβλια.
Παρόλο που η Ελλάδα βρισκόταν στο αντίθετο στρατόπεδο από τον Άξονα και ήταν κατεχόμενη από τους Γερμανούς, εν τούτοις οι σοβιετικές αρχές αντιμετώπιζαν τους Έλληνες υπηκόους ως ύποπτους προδοσίας. Έτσι άρχισαν να τους εκτοπίζουν ανατολικά, όσο προήλαυναν τα γερμανικά στρατεύματα. Η πολιτική της εκτόπισης των θεωρούμενων ύποπτων εθνοτήτων οδήγησε στη δέσμευση μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων και στη σπατάλη σημαντικών οικονομικών πόρων. Οι νέοι διωγμοί κατά των εθνών άρχισαν με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ολόκληροι λαοί θεωρήθηκαν ύποπτοι για προδοσία. Το 1939-1941 εκτοπίστηκαν μεγάλοι πληθυσμοί από τις πρόσφατα προσαρτημένες περιοχές της Βαλτικής, της δυτικής Ουκρανίας κ.λπ.
Η κοινή οπτική νεοναζί και σταλινικών
Οι σταλινικές διώξεις κατά των σοβιετικών Ελλήνων, αλλά και πολλών άλλων μικρών και μεγάλων εθνικών ομάδων, υπήρξε ένα έγκλημα, τόσο κατά της ανθρωπότητας όσο και κατά του ίδιου του κομμουνιστικού κινήματος και των ουμανιστικών αρχών που θεωρητικά τουλάχιστον ορίζουν την ιστορική του παρουσία.
Ειδικά το ζήτημα της στάσης των σοβιετικών Ελλήνων στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε ένα ζήτημα που κάποιοι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν. Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι με τον ίδιο τρόπο προσέγγισαν το ζήτημα τόσο οι ακραίοι αντικομμουνιστές-φιλοναζί όσο και οι απολογητές του σταλινισμού.
Παραγνωρίζοντας απολύτως την πραγματικότητα, οι αντικομμουνιστές προσπάθησαν να τονίσουν την ανύπαρκτη αντισοβιετική στάση των σοβιετικών Ελλήνων, αξιοποιώντας δύο περιπτώσεις συνεργασίας με τους Ναζί: τον Σεβαστιανό Φουλίδη και κάποιον Κωσταντίνο Κρωμιάδη. Για τον δεύτερο, που πολέμησε κατά των σοβιετικών υπό τις διαταγές του στρατηγού Βλασόφ, είναι γνωστό ότι επρόκειτο για Κερκυραίο, ενώ για τον πρώτο ποτέ δεν προσκόμισαν περισσότερα και σοβαρότερα στοιχεία για τη δράση του.
Η ελληνική νεοναζιστική σελίδα http://www.nazi-lauck-nsdapao.com/griechenland/ellas013.htm, αναφέρει ότι ο Φουλίδης κατοικούσε στην Ελλάδα, όπου και στρατολογήθηκε από τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Ανήκε δηλαδή στην κατηγορία του Κισά Μπατζάκ και του Πούλου και όχι των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης. Εντάχθηκε στις γερμανικές Ειδικές Δυνάμεις (Μεραρχία Bradenbourg). Η νεοναζιστική σελίδα μας ενημερώνει για τη δράση του: «...οι επιτυχίες του Φουλίδη, ιδιαίτερα στον Καύκασο, ξεπέρασαν και την πιο τολμηρή φαντασία, ‘αφού υπερέβη σε κατορθώματα και τη δράση του θρυλικού Άγγλου πράκτορα Λώρενς της Αραβίας’, όπως έγραψε ο Ζάιτς. Με τα κηρύγματα και την προπαγάνδα του δαιμόνιου Έλληνα εξεγέρθηκαν χιλιάδες Πόντιοι, Γεωργιανοί και Αρμένιοι εναντίον των Σοβιετικών». Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η φανταστική εξέγερση δεν συνέβη ποτέ, ενώ οι Γερμανοί ποτέ δεν έφτασαν στον Καύκασο, μιας και το πολεμικό μέτωπο σταθεροποιήθηκε στο Νοβοροσίσκ (Νότια Ρωσία). Διάφοροι επίσης νεοναζί αναφέρουν άλλοτε ότι στα Waffen SS και άλλοτε στην ΡΟΑ ή στα Ostlegionen Osttruppen (Ανατολικα Στρατευματα) ή στα Freiwilligen, ότι υπήρχαν 1.000 Έλληνες εθελοντές.
Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σε κανένα από τα σοβαρά κείμενα που μελετούν το φαινόμενο του φιλοναζιστικού εθελοντισμού δεν αναφέρονται Έλληνες. Στο Foreign Volunteers of the Wermacht 1941-1945 αναφέρονται αναλυτικά με στοιχεία (ονόματα, αριθμούς μονάδων, εθνολογική σύνθεση, φωτογραφίες) Ρώσοι, Γεωργιανοί, Αζέροι, Τουρκμένιοι, Αρμένιοι, Κοζάκοι του Ντον, Τάταροι του Βόλγα, Καλμούχοι, Ινδοί, Άραβες. Αναφέρονται ακόμα και οι 20 συνολικά Bρετανοί που εντάχθηκαν στο Britisches freikorps. Πουθενά όμως δεν αναφέρονται Έλληνες.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό έργο που διαπραγματεύεται τους ξένους εθελοντές στο Γ' Ράιχ είναι το τετράτομο 650 σελίδων έργο Foreign Legions of the Third Reich. Σ’ αυτό υπάρχουν μόνο 4 σελίδες αφιερωμένες σε προσπάθειες συγκρότησης εθελοντικών φιλοναζιστικών τμημάτων στην Ελλάδα, όπως αυτή της ΕΣΠΟ.
Τελικά, στην ελληνική νεοναζιστική σελίδα που τιτλοφορείται «Φαιοκόκκινο Μέτωπο» αναφέρεται ότι όταν εννοούν Έλληνες που πολέμησαν στο πλευρό των Ναζί, εννοούν: «...τους νεκρούς της ΕΣΠΟ και αυτούς που πολέμησαν για την Ευρωπαϊκή Ιδέα στις ρωσικές στέπες, όπως ο ταγματάρχης των Μπραντεμπούργκεν Έλληνας από τον Πόντο Σεβαστιανός Φουλίδης».
Αντίθετα όμως με τους νεοναζί, που χρησιμοποιούν τα δύο αυτά ονόματα, οι σταλινικοί δεν έχουν κάνει ούτε κι αυτό. Παραθέτουν τον γενικό αφορισμό ότι οι σοβιετικοί Έλληνες συνεργάστηκαν με τους Ναζί την περίοδο 1941-44 και αφήνουν τον αναγνώστη να υποθέσει ότι δικαίως ο Στάλιν τους εξόντωσε την περίοδο 1937-38 και τους εκτόπισε στις στέπες της Κεντρικής Ασίας το 1949.
Η πρακτική αυτή των Νεοελλήνων σταλινικών είναι πολύ πιο ανήθικη από αυτή των νεοναζί. Και όχι μόνο γιατί στα θύματα συμπεριλαμβάνονται και οι ελλαδικοί Πόντιοι και Μαριουπολίτες κομμουνιστές. Οι φιλοσταλινικοί οπαδοί του ΚΚΕ αναλαμβάνουν να απολογηθούν για ένα φρικτό αντιλαϊκό έγκλημα, το οποίο ουδόλως τους βαραίνει, και χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό ψευδή στοιχεία που παραθέτουν νεοναζιστικοί κύκλοι.
Ακόμα και ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο μοιραίος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ που πέθανε εξόριστος και περιφρονημένος στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, άφησε ως ιδεολογική υποθήκη προς τους επιγόνους του να διερευνήσουν τις πραγματικές συνθήκες και αιτίες εξόντωσης (με την κατηγορία των μπουχαρινικών ή των τροτσκιστών) των εκλεκτότερων παιδιών του ΚΚΕ από τους σταλινικούς δολοφόνους την περίοδο 1937-38.
Μετά το 18ο συνέδριο του ΚΚΕ
Δυστυχώς, μετά το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ και την αποκατάσταση του σταλινισμού, εντάθηκαν οι συκοφαντικές επιθέσεις κατά των Ποντίων και του σοβιετικού ελληνισμού. Αντί να υπάρξει ένας αυτοκριτικός (και καταγγελτικός ακόμη) λόγος για εκείνο το μεγάλο έγκλημα της καταστροφής του μοναδικού σοβιετικού ελληνικού πολιτισμού που άνθισε το Μεσοπόλεμο και της βίαιης εκτόπισης μεγάλων πληθυσμών στην Κεντρική Ασία, καταβάλλεται προσπάθεια να αναθεωρηθεί η ιστορία. Με την ίδια ευκολία που το ΚΚΕ υιοθέτησε αυτούσια την παραδοσιακή επιχειρηματολογία των πάλαι ποτέ μαοϊκών και του Εμβέρ Χότζα, με την ίδια ευκολία σπιλώνει και συκοφαντεί ολόκληρους λαούς. Το αποτέλεσμα είναι η εκ νέου εξόντωση -ηθική αυτή τη φορά- των αθώων θυμάτων της σταλινικής τρομοκρατίας.
Παρατηρούμε ότι τελευταία τα μέλη του ΚΚΕ πολύ εύκολα εκστομίζουν ατεκμηρίωτες κατηγορίες εις βάρος της σημαντικής ιστορικής παρουσίας των σοβιετικών Ελλήνων. Όμως έχουν ιδιαίτερη δυσκολία να απαντήσουν στα ξεκάθαρα ερωτήματα που τους έθεσε ο Σύνδεσμος Ποντιακών Σωματείων Νότιας Ελλάδας και Νήσων της ΠΟΕ, με αφορμή την προβοκατόρικη παρέμβασή τους στην τελετή για την καθιερωμένη από το 4ο Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο Ημέρα Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις:
«...Εάν επιμένετε στην πρωτοεμφανιζόμενη αρνητική σας στάση, θα πρέπει πρωτίστως να απαντήσετε :
- γιατί ο σταλινισμός εξόντωσε τους Έλληνες κομμουνιστές (Πόντιους, ελλαδικούς και Μαριουπολίτες) και διάλυσε τις ελληνικές κοινότητες το ’37-38,
- γιατί κατάργησε τη σοβιετική ελληνική εκπαίδευση και έκλεισε όλα τα σοβιετικά ελληνικά σχολεία,
- γιατί κατάργησε τις σοβιετικές ελληνικές θεατρικές σκηνές,
- γιατί έκλεισε τις σοβιετικές ελληνικές εφημερίδες (Κόκκινος Καπνάς, Ο Κομμουνιστής, Ο Κολεκτιβιστής κ.λπ.) και κατέστρεψε τα ελληνικά κομματικά τυπογραφεία,
- γιατί κατάργησε τις σοβιετικές ελληνικές περιοχές (rayion)
- γιατί μετέφερε στην Κεντρική Ασία ομαδικά και με βάση την εθνική καταγωγή τους Έλληνες της Κριμαίας το 1944 και του Καυκάσου το 1949.
Δεδομένου ότι τέτοιες εκδηλώσεις μνήμης θα συνεχίζονται εσαεί στις περιοχές των προσφύγων, σας καλούμε να σεβαστείτε την ιστορική αλήθεια και πάνω απ’ όλα να σεβαστείτε τους πατεράδες μας και τους παππούδες μας, δηλαδή τον απλό εργαζόμενο λαό που υπέστη την αδικαιολόγητη βία μιας ανεξέλεγκτης εξουσίας».
Η σοβιετική ελληνική εκπαίδευση αναπτύχθηκε, ελληνικά τυπογραφεία δημιουργήθηκαν, πολλές ελληνικές εφημερίδες εκδίδονται, νέες ελληνικές σοβιετικές θεατρικές σκηνές άρχισαν να λειτουργούν και να πειραματίζονται πάνω στις νέες κατευθύνσεις. Πρωτοποριακές ιδέες διατυπώνονται και μεγάλες μεταρρυθμίσεις πραγματοποιούνται. Στο χώρο του γλωσσικού ζητήματος θα συναντηθούν οι νέες απόψεις της σοβιετικής γλωσσολογίας με τις πλέον ριζοσπαστικές απόψεις των δημοτικιστών.
Η αίσθηση δικαίου και ισότητας θα οδηγήσει στο κίνημα για την ανακήρυξη της ποντιακής διαλέκτου ως της επίσημης ελληνικής σοβιετικής γλώσσας, με κορυφαίο εκφραστή την ομάδα διανοουμένων που θα συγκροτηθεί γύρω από τον εκδοτικό οίκο «Κομμουνιστής» και την ομώνυμη εφημερίδα. Αποκορύφωμα αυτής της δημιουργικής παρουσίας ήταν η δημιουργία των τεσσάρων αυτόνομων σοβιετικών ελληνικών περιοχών.
Όμως η ελληνική πολιτιστική και πολιτική αναγέννηση θα λάβει τέλος το 1937, όταν ο σταλινισμός θα στραφεί εναντίον των μικρών εθνικών μειονοτήτων ως δυνάμει υπόπτων. Ο σταλινισμός χαρακτήρισε ως «αντιδραστικά» ολόκληρα έθνη, παραβιάζοντας βάναυσα τη μαρξιστική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία οι τάξεις και όχι τα έθνη αποτελούν την κινητήρια δύναμη της ιστορίας.
Με τις ρατσιστικές διώξεις του 1937-38 θα εξοντωθεί η ελληνική κομμουνιστική ηγεσία με πλαστές κατηγορίες. Θα κλείσουν τα ελληνικά σχολεία, τα θέατρα, τα τυπογραφεία, οι εφημερίδες. Μεταξύ των θυμάτων θα είναι και τα μέλη του ΚΚΕ που είχαν διαφύγει από την Ελλάδα μετά την καθιέρωση του Ιδιώνυμου και την όξυνση των αντικομμουνιστικών διωγμών. Στα δολοφονημένα από τους σταλινικούς μέλη του ΚΚΕ συμπεριλαμβάνεται ο (Πόντιος) γραμματέας του ΚΚΕ Ανδρόνικος Χαϊτάς και ο γραμματέας της ΟΚΝΕ Γιώργης Κολοζώφ, οι οποίοι εκτελέσθηκαν στις εκκαθαρίσεις του 1937-38.
Ο «Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος»
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, τον οποίο οι σοβιετικοί ονόμασαν «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», επηρέασε άμεσα τη ζωή της ελληνικής εθνότητας. Οι Έλληνες που είχαν σοβιετική υπηκοότητα επιστρατεύτηκαν και στάλθηκαν στην πρώτη γραμμή. Από τη Γεωργία μόνο πολέμησαν στα διάφορα μέτωπα 13.000 Έλληνες στρατιώτες. Χιλιάδες έπεσαν στα πεδία των μαχών. Όσοι διατηρούσαν την ελληνική υπηκοότητα, καθώς και οι σοβιετικοί υπήκοοι, οι οποίοι δεν επιστρατεύτηκαν λόγω μεγάλης ηλικίας, εντάχτηκαν σε τάγματα εργασίας και δραστηριοποιήθηκαν στα μετόπισθεν. Πολλοί πέθαναν από τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν σ’ αυτά. Ο ελληνικός πληθυσμός βρισκόταν κυριολεκτικά στο έλεος της εξουσίας.
Η προέλαση των Γερμανών και οι σκληρές μάχες, κυρίως στην κοιλάδα του Κουμπάν, κατέστρεψαν πολλά ελληνικά χωριά. Tην κατάσταση αποδίδει η παρακάτω περιγραφή που αναφέρεται στο χωριό Μερτσάν, στον αγώνα για την απελευθέρωση του οποίου συμμετέχουν και οι κάτοικοί του: «Μπροστά στα μάτια των στρατιωτών απελευθερωτών εμφανίστηκε η εικόνα της καταστροφής και της ερήμωσης. Το χωριό ήταν σε ερείπια. Τα χωράφια ήταν σκαμμένα με χαρακώματα. Δίπλα γίνονταν ακόμα μάχες για το χωριό Κριμσκ...». Πολλές φορές οι Γερμανοί συμπληρώνουν τους σταλινικούς στις εκκαθαρίσεις κατά του πληθυσμού. Δεν είναι λίγες οι οικογένειες που είχαν θύματα και κατά τη διάρκεια των σταλινικών διώξεων και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Οι Έλληνες, που υπέστησαν λίγα χρόνια πριν τις φοβερές σταλινικές εκκαθαρίσεις, δεν συντάχτηκαν με τους Γερμανούς. Αντίθετα, πολλοί έγιναν παρτιζάνοι. Το ίδιο έγινε και στην Κριμαία. Εδώ η παραδοσιακή σύγκρουση των Ελλήνων με τους Τάταρους οδήγησε τους Έλληνες στα παρτιζάνικα σώματα, εφόσον μεγάλο μέρος των Τατάρων συνεργάστηκε με τους Γερμανούς. Η νότια διοίκηση των παρτιζάνων της Κριμαίας υπό την ηγεσία του Έλληνα Μ. Α. Μακεντότση, απαρτίστηκε από Έλληνες. Η συμμετοχή των Ελλήνων στην αντίσταση κατά των Ναζί είναι ακόμα ζωντανή στη μνήμη τους. Θυμούνται μέχρι σήμερα ότι στους Έλληνες της Κριμαίας δεν βρέθηκαν συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών. Αντίθετα, κάθε δεύτερη ελληνική οικογένεια είχε έναν αντάρτη. Ο συγγραφέας Α. Πριστάβκιν αναφέρει ότι μεταξύ των Ελλήνων δεν υπήρξαν προδότες αλλά μόνο ήρωες.
Ο ελληνικός πληθυσμός συμμετείχε με κάθε τρόπο στον πόλεμο. Οργάνωσε εράνους και συγκέντρωσε μεγάλα ποσά, τα οποία διατέθηκαν για το σοβιετικό στρατό. Ένας διευθυντής κολχόζ στην Τσάλκα συγκέντρωσε ποσό ικανό για την κατασκευή μιας φάλαγγας από τανκς. Μόνο από την Τσάλκα, όπου οι Έλληνες ανέρχονταν στο 62% του πληθυσμού, τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από εράνους και κατατέθηκαν στο Ταμείο της Άμυνας της Πατρίδας, ανέρχονταν σε περισσότερα από δύο εκατομμύρια ρούβλια, περίπου εξακόσιες χιλιάδες ασημένια και χρυσά ρούβλια. Επιπλέον, κατέβαλαν για την κατασκευή ίλης τανκς, που πήρε το όνομα «Κολχόζνικοι Γεωργίας», 3.283.000 ρούβλια και για την κατασκευή του σμήνους αεροπλάνων που πήρε το όνομα «Σοβιετική Γεωργία» 1.616.380 ρούβλια.
Παρόλο που η Ελλάδα βρισκόταν στο αντίθετο στρατόπεδο από τον Άξονα και ήταν κατεχόμενη από τους Γερμανούς, εν τούτοις οι σοβιετικές αρχές αντιμετώπιζαν τους Έλληνες υπηκόους ως ύποπτους προδοσίας. Έτσι άρχισαν να τους εκτοπίζουν ανατολικά, όσο προήλαυναν τα γερμανικά στρατεύματα. Η πολιτική της εκτόπισης των θεωρούμενων ύποπτων εθνοτήτων οδήγησε στη δέσμευση μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων και στη σπατάλη σημαντικών οικονομικών πόρων. Οι νέοι διωγμοί κατά των εθνών άρχισαν με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ολόκληροι λαοί θεωρήθηκαν ύποπτοι για προδοσία. Το 1939-1941 εκτοπίστηκαν μεγάλοι πληθυσμοί από τις πρόσφατα προσαρτημένες περιοχές της Βαλτικής, της δυτικής Ουκρανίας κ.λπ.
Η κοινή οπτική νεοναζί και σταλινικών
Οι σταλινικές διώξεις κατά των σοβιετικών Ελλήνων, αλλά και πολλών άλλων μικρών και μεγάλων εθνικών ομάδων, υπήρξε ένα έγκλημα, τόσο κατά της ανθρωπότητας όσο και κατά του ίδιου του κομμουνιστικού κινήματος και των ουμανιστικών αρχών που θεωρητικά τουλάχιστον ορίζουν την ιστορική του παρουσία.
Ειδικά το ζήτημα της στάσης των σοβιετικών Ελλήνων στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε ένα ζήτημα που κάποιοι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν. Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι με τον ίδιο τρόπο προσέγγισαν το ζήτημα τόσο οι ακραίοι αντικομμουνιστές-φιλοναζί όσο και οι απολογητές του σταλινισμού.
Παραγνωρίζοντας απολύτως την πραγματικότητα, οι αντικομμουνιστές προσπάθησαν να τονίσουν την ανύπαρκτη αντισοβιετική στάση των σοβιετικών Ελλήνων, αξιοποιώντας δύο περιπτώσεις συνεργασίας με τους Ναζί: τον Σεβαστιανό Φουλίδη και κάποιον Κωσταντίνο Κρωμιάδη. Για τον δεύτερο, που πολέμησε κατά των σοβιετικών υπό τις διαταγές του στρατηγού Βλασόφ, είναι γνωστό ότι επρόκειτο για Κερκυραίο, ενώ για τον πρώτο ποτέ δεν προσκόμισαν περισσότερα και σοβαρότερα στοιχεία για τη δράση του.
Η ελληνική νεοναζιστική σελίδα http://www.nazi-lauck-nsdapao.com/griechenland/ellas013.htm, αναφέρει ότι ο Φουλίδης κατοικούσε στην Ελλάδα, όπου και στρατολογήθηκε από τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Ανήκε δηλαδή στην κατηγορία του Κισά Μπατζάκ και του Πούλου και όχι των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης. Εντάχθηκε στις γερμανικές Ειδικές Δυνάμεις (Μεραρχία Bradenbourg). Η νεοναζιστική σελίδα μας ενημερώνει για τη δράση του: «...οι επιτυχίες του Φουλίδη, ιδιαίτερα στον Καύκασο, ξεπέρασαν και την πιο τολμηρή φαντασία, ‘αφού υπερέβη σε κατορθώματα και τη δράση του θρυλικού Άγγλου πράκτορα Λώρενς της Αραβίας’, όπως έγραψε ο Ζάιτς. Με τα κηρύγματα και την προπαγάνδα του δαιμόνιου Έλληνα εξεγέρθηκαν χιλιάδες Πόντιοι, Γεωργιανοί και Αρμένιοι εναντίον των Σοβιετικών». Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η φανταστική εξέγερση δεν συνέβη ποτέ, ενώ οι Γερμανοί ποτέ δεν έφτασαν στον Καύκασο, μιας και το πολεμικό μέτωπο σταθεροποιήθηκε στο Νοβοροσίσκ (Νότια Ρωσία). Διάφοροι επίσης νεοναζί αναφέρουν άλλοτε ότι στα Waffen SS και άλλοτε στην ΡΟΑ ή στα Ostlegionen Osttruppen (Ανατολικα Στρατευματα) ή στα Freiwilligen, ότι υπήρχαν 1.000 Έλληνες εθελοντές.
Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σε κανένα από τα σοβαρά κείμενα που μελετούν το φαινόμενο του φιλοναζιστικού εθελοντισμού δεν αναφέρονται Έλληνες. Στο Foreign Volunteers of the Wermacht 1941-1945 αναφέρονται αναλυτικά με στοιχεία (ονόματα, αριθμούς μονάδων, εθνολογική σύνθεση, φωτογραφίες) Ρώσοι, Γεωργιανοί, Αζέροι, Τουρκμένιοι, Αρμένιοι, Κοζάκοι του Ντον, Τάταροι του Βόλγα, Καλμούχοι, Ινδοί, Άραβες. Αναφέρονται ακόμα και οι 20 συνολικά Bρετανοί που εντάχθηκαν στο Britisches freikorps. Πουθενά όμως δεν αναφέρονται Έλληνες.
Ένα άλλο πολύ σημαντικό έργο που διαπραγματεύεται τους ξένους εθελοντές στο Γ' Ράιχ είναι το τετράτομο 650 σελίδων έργο Foreign Legions of the Third Reich. Σ’ αυτό υπάρχουν μόνο 4 σελίδες αφιερωμένες σε προσπάθειες συγκρότησης εθελοντικών φιλοναζιστικών τμημάτων στην Ελλάδα, όπως αυτή της ΕΣΠΟ.
Τελικά, στην ελληνική νεοναζιστική σελίδα που τιτλοφορείται «Φαιοκόκκινο Μέτωπο» αναφέρεται ότι όταν εννοούν Έλληνες που πολέμησαν στο πλευρό των Ναζί, εννοούν: «...τους νεκρούς της ΕΣΠΟ και αυτούς που πολέμησαν για την Ευρωπαϊκή Ιδέα στις ρωσικές στέπες, όπως ο ταγματάρχης των Μπραντεμπούργκεν Έλληνας από τον Πόντο Σεβαστιανός Φουλίδης».
Αντίθετα όμως με τους νεοναζί, που χρησιμοποιούν τα δύο αυτά ονόματα, οι σταλινικοί δεν έχουν κάνει ούτε κι αυτό. Παραθέτουν τον γενικό αφορισμό ότι οι σοβιετικοί Έλληνες συνεργάστηκαν με τους Ναζί την περίοδο 1941-44 και αφήνουν τον αναγνώστη να υποθέσει ότι δικαίως ο Στάλιν τους εξόντωσε την περίοδο 1937-38 και τους εκτόπισε στις στέπες της Κεντρικής Ασίας το 1949.
Η πρακτική αυτή των Νεοελλήνων σταλινικών είναι πολύ πιο ανήθικη από αυτή των νεοναζί. Και όχι μόνο γιατί στα θύματα συμπεριλαμβάνονται και οι ελλαδικοί Πόντιοι και Μαριουπολίτες κομμουνιστές. Οι φιλοσταλινικοί οπαδοί του ΚΚΕ αναλαμβάνουν να απολογηθούν για ένα φρικτό αντιλαϊκό έγκλημα, το οποίο ουδόλως τους βαραίνει, και χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό ψευδή στοιχεία που παραθέτουν νεοναζιστικοί κύκλοι.
Ακόμα και ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο μοιραίος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ που πέθανε εξόριστος και περιφρονημένος στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, άφησε ως ιδεολογική υποθήκη προς τους επιγόνους του να διερευνήσουν τις πραγματικές συνθήκες και αιτίες εξόντωσης (με την κατηγορία των μπουχαρινικών ή των τροτσκιστών) των εκλεκτότερων παιδιών του ΚΚΕ από τους σταλινικούς δολοφόνους την περίοδο 1937-38.
Μετά το 18ο συνέδριο του ΚΚΕ
Δυστυχώς, μετά το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ και την αποκατάσταση του σταλινισμού, εντάθηκαν οι συκοφαντικές επιθέσεις κατά των Ποντίων και του σοβιετικού ελληνισμού. Αντί να υπάρξει ένας αυτοκριτικός (και καταγγελτικός ακόμη) λόγος για εκείνο το μεγάλο έγκλημα της καταστροφής του μοναδικού σοβιετικού ελληνικού πολιτισμού που άνθισε το Μεσοπόλεμο και της βίαιης εκτόπισης μεγάλων πληθυσμών στην Κεντρική Ασία, καταβάλλεται προσπάθεια να αναθεωρηθεί η ιστορία. Με την ίδια ευκολία που το ΚΚΕ υιοθέτησε αυτούσια την παραδοσιακή επιχειρηματολογία των πάλαι ποτέ μαοϊκών και του Εμβέρ Χότζα, με την ίδια ευκολία σπιλώνει και συκοφαντεί ολόκληρους λαούς. Το αποτέλεσμα είναι η εκ νέου εξόντωση -ηθική αυτή τη φορά- των αθώων θυμάτων της σταλινικής τρομοκρατίας.
Παρατηρούμε ότι τελευταία τα μέλη του ΚΚΕ πολύ εύκολα εκστομίζουν ατεκμηρίωτες κατηγορίες εις βάρος της σημαντικής ιστορικής παρουσίας των σοβιετικών Ελλήνων. Όμως έχουν ιδιαίτερη δυσκολία να απαντήσουν στα ξεκάθαρα ερωτήματα που τους έθεσε ο Σύνδεσμος Ποντιακών Σωματείων Νότιας Ελλάδας και Νήσων της ΠΟΕ, με αφορμή την προβοκατόρικη παρέμβασή τους στην τελετή για την καθιερωμένη από το 4ο Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο Ημέρα Μνήμης για τις σταλινικές διώξεις:
«...Εάν επιμένετε στην πρωτοεμφανιζόμενη αρνητική σας στάση, θα πρέπει πρωτίστως να απαντήσετε :
- γιατί ο σταλινισμός εξόντωσε τους Έλληνες κομμουνιστές (Πόντιους, ελλαδικούς και Μαριουπολίτες) και διάλυσε τις ελληνικές κοινότητες το ’37-38,
- γιατί κατάργησε τη σοβιετική ελληνική εκπαίδευση και έκλεισε όλα τα σοβιετικά ελληνικά σχολεία,
- γιατί κατάργησε τις σοβιετικές ελληνικές θεατρικές σκηνές,
- γιατί έκλεισε τις σοβιετικές ελληνικές εφημερίδες (Κόκκινος Καπνάς, Ο Κομμουνιστής, Ο Κολεκτιβιστής κ.λπ.) και κατέστρεψε τα ελληνικά κομματικά τυπογραφεία,
- γιατί κατάργησε τις σοβιετικές ελληνικές περιοχές (rayion)
- γιατί μετέφερε στην Κεντρική Ασία ομαδικά και με βάση την εθνική καταγωγή τους Έλληνες της Κριμαίας το 1944 και του Καυκάσου το 1949.
Δεδομένου ότι τέτοιες εκδηλώσεις μνήμης θα συνεχίζονται εσαεί στις περιοχές των προσφύγων, σας καλούμε να σεβαστείτε την ιστορική αλήθεια και πάνω απ’ όλα να σεβαστείτε τους πατεράδες μας και τους παππούδες μας, δηλαδή τον απλό εργαζόμενο λαό που υπέστη την αδικαιολόγητη βία μιας ανεξέλεγκτης εξουσίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου